Jak wygląda ślubna ceremonia humanistyczna?

Nie można opisać ceremonii humanistycznej jako takiej, bo główna jej idea to personalizacja i taki kształt jeśli chodzi o ceremoniał, symbolikę i treść, jaka wyraża daną parę.

W pierwszym ślubie humanistycznym było dużo świec, orchidei, tulipanów i muzyki skrzypcowej. Jeśli chodzi o treść, było wprowadzenie ogólne o samej idei, zaś w ceremonii właściwej było ogólne wprowadzenie w tematykę małżeństwa i związków z humanistycznej perspektywy, o humanizmie i wartościach humanistycznych, oczywiście także o młodych, oboje są zaangażowani społecznie i na rzecz drugiego człowieka. Był wreszcie Kurt Vonnegut i Edward Stachura. Najważniejsze to oczywiście przysięga — stworzona przez młodych.

Z późniejszych ceremonii można wymienić choćby „ślub rowerowy" w ogrodach uniwersyteckich, w grupie „nocnych jeźdźców". Młodzi poznali się na rowerach, ślub poprzedzony był wycieczką rowerową po Warszawie, po miejscach szczególnie dla nich ważnych. Pan młody na ślubie wystąpił nie w tradycyjnym garniturze, lecz stroju rowerowym, a panna młoda sunęła na rowerze przez Warszawę w białej sukni ślubnej. Piękny był również ślub w Kinie Muranów, dla 150 osób, poprzedzony emisją filmu, po której młodzi odtworzyli na scenie fragment filmu. W siódmym ślubie młodzi wydali specjalny biuletyn poświęcony ich i ślubowi, a charakterystyczną częścią uroczystości była ceremonia piasku – zmieszanie ziemi z Gór Skalistych z piaskiem Morza Bałtyckiego, wyrażająca połączenie międzynarodowej pary. Z kolei w ślubie ósmych charakterystyczna była ceremonia świec.

Śluby humanistyczne mogą być szablonowe. Ale najcenniejsza w nich jest kreatywność pary.

Jakie są kryteria pozwalające na przeprowadzenie takiego ślubu?

Ponieważ jest to ślub o istotnym ładunku ideowym toteż oczekujemy, że osoby, które chcą go zawrzeć są humanistami. Osoby, które chcą zawrzeć ślub humanistyczny nie mogą umawiać się na takie zasady małżeńskie, które byłyby sprzeczne z wartościami humanistycznymi (np. podporządkowanie jednej z osób).

Poza tym respektujemy tzw. przeszkody małżeńskie prawa cywilnego zawarte w art. 10-15 kodeksu rodzinnego:

• Nie może zawrzeć małżeństwa humanistycznego osoba nie mająca ukończonych lat osiemnastu. Jednakże z ważnych powodów i za zgodą prawnych opiekunów możemy zezwolić na zawarcie małżeństwa kobiecie, która ukończyła lat szesnaście, a z okoliczności wynika, że zawarcie małżeństwa będzie zgodne z dobrem założonej rodziny.
• Nie może zawrzeć małżeństwa humanistycznego osoba ubezwłasnowolniona całkowicie.
• Nie może zawrzeć małżeństwa humanistycznego osoba dotknięta chorobą psychiczną albo niedorozwojem umysłowym.
• Nie może zawrzeć małżeństwa, kto już pozostaje w związku małżeńskim.
• Nie mogą zawrzeć ze sobą małżeństwa krewni w linii prostej i rodzeństwo.
• Nie mogą zawrzeć ze sobą małżeństwa przysposabiający i przysposobiony.

Czy — jeżeli zdecydowalibyśmy się wziąć ślub humanistyczny — musimy być członkami PSR?

Nie ma takiej konieczności, choć wówczas przed ślubem rozmawiamy jeszcze na tematy światopoglądowe, aby ustalić, czy para jest zainteresowana ślubem humanistycznym tylko ze względu na możliwość kreowania indywidualnej formy, czy także z uwagi na jego treść ideową. Światopogląd zainteresowanych powinien być zgodny z tym, co rozumie się przez humanizm, najlepiej wyrażone w Manifeście Humanistycznym 2000 czy Deklaracji Amsterdamskiej z 2002.

Kto i na jakich zasadach udziela ślubu?

Ślubów takich udzielają wykwalifikowani mistrzowie ceremonii związani z organizacjami humanistycznymi. My zaczynamy szkolić swoich celebransów. Aktualnie mamy ich zaledwie kilku w całej Polsce, ale sukcesywnie ich liczba będzie rosła.

Kim są mistrzowie ceremonii — czy muszą należeć do jakiegoś stowarzyszenia?

Mistrzowie ceremonii to osoby związane z ruchem humanistycznym i przeszkolone pod kątem nie tylko prowadzenia, ale i organizowania takich wydarzeń. Rolą mistrza ceremonii jest bowiem skonstruowanie odpowiedniej ceremonii, która wyrażałaby młodych. Musi więc ich jak najlepiej poznać i mieć w głowie wiele różnych pomysłów i wariantów na coś, co może zadowolić estetycznie i treściowo młodych. Uważamy oczywiście, że najlepiej są to w stanie zrobić mistrzowi ceremonii związani z ruchem humanistycznym, czyli działający w ramach stowarzyszeń tego rodzaju, co Polskie Stowarzyszenie Racjonalistów lub Brytyjskie Stowarzyszenie Humanistyczne. Niemniej jednak nie ma tutaj żadnego monopolu. Jeśli ktoś utożsamia się z humanizmem, lecz nie jest z nim związany, a ma przy tym dużą inwencję to może sam zorganizować taką ceremonię. Nasza organizacja zapewnia po prostu wysoką jakość ceremonii humanistycznej, nie roszcząc sobie wszakże monopolu na śluby humanistyczne w Polsce

Co ma zrobić ktoś, kto chce zostać mistrzem ceremonii? Jak długie szkolenie przechodzi?

Należy zgłosić się do nas proponując współpracę. Obecnie jesteśmy zainteresowani zwłaszcza osobami z innych dużych miast poza Warszawą. Każda osoba chcąca zostać mistrzem ceremonii przechodzi przeszkolenie oraz praktykę towarzysząc innym mistrzom ceremonii. Poza wszystkim, bycie mistrzem ceremonii humanistycznej to także wspaniała przygoda oraz cenne doświadczenie pracy z ludźmi.

Czy PSR, pod patronatem którego działa instytucja ślubu humanistycznego, planuje przedsięwziąć jakieś kroki mające na celu przyznanie statusu legalności ślubom humanistycznym? Jakie ewentualne warunki musiałaby spełnić ś.h., żeby miał taką samą moc jak w USC?

Zamierzamy w przyszłości zabiegać o usankcjonowanie cywilnoprawne ślubów cywilnych. Chcemy wpierw je lepiej rozwinąć społecznie, aby ubiegać się o ich prawne uznanie. Śluby humanistyczne cywilnoprawne wyobrażamy sobie podobnie jak funkcjonuje to na Zachodzie: Państwo zobowiązuje nas do zawarcia jakiejś stałej formuły w naszej ceremonii, np. deklaracji o trwałości związku (dziś nie wymagamy takiej deklaracji, choć oczywiście większość je sobie składa). Poza tym ślub musiałby być udzielany przez zarejestrowanego w odpowiednim urzędzie celebranta humanistycznego. A na stowarzyszeniu ciążyłby obowiązek przekazania do USC odpowiednich papierów.

Czy opiera się to na jakieś tradycji, czy jest całkowicie przygotowane przez państwa młodych?

Jeśli chodzi o tradycję, to oczywiście związana jest z ruchem humanistycznym. Najlepiej jak sądzę jest to rozwinięte w Norwegii, gdzie Norweskie Stowarzyszenie Humanistyczne udzieliło wielu tysięcy humanistycznych konfirmacji. Przy czym warto podkreślić, że ceremonie humanistyczne mają jedynie wspólny rdzeń aksjologiczny, czyli od strony treściowej można powiedzieć, że współkształtowane są przez pewną tradycje. Natomiast od strony ceremonialnej i symbolicznej ceremonia taka jest w głównej mierze kształtowana przez osoby zainteresowane wspólnie z humanistycznymi mistrzami ceremonii.

Obserwujemy wzrost zainteresowania ceremoniami humanistycznymi, ludzie zaczynają pytać nas np. o to, czy organizujemy humanistyczne ceremonie narodzin. Po części z pewnością wiąże się to z dyfuzją kulturową. Coraz więcej Polaków zaczyna się stykać z ceremoniami humanistycznymi na Zachodzie, gdzie są one dość mocno zakorzenione w wielu krajach.

Czy w ślubach humanistycznych biorą udział tylko ateiści? Czy osoby wierzące też się zdarzają?

Śluby humanistyczne nie są bynajmniej tylko dla niewierzących (choć dla nich są najbardziej oczywiste), lecz także dla wierzących, jeśli uważają się za humanistów i w szczególności jeśli uważają, że Boga niekoniecznie muszą do małżeństwa mieszać. Oczywiście osoby głęboko wierzące będą potrzebowały związania swego związku przed Bogiem. Jednak nie wszyscy, zwłaszcza ci co bardziej indywidualistycznie nastawieni. Pierwotnie to przecież ceremonia zawierana przed wspólnotą, społeczeństwem. Poza tym jest coraz większa rzesza ludzi, którzy nie identyfikują się z żadną religią. Im pozostaje tylko ślub cywilny, a to przecież formalność a nie piękna ceremonia. Ślub cywilny nie jest substytutem dla osób potrzebujących prawdziwego świętowania swego związku.

Jeśli chodzi o śluby humanistyczne dla osób wierzących, to mamy tylko jedno oczekiwanie: osoby te nie mogą wymagać jakichkolwiek akcentów religijnych w ceremonii. Nie chcemy naszym ceremoniom nadawać charakteru antyreligijnego, ale i nie chcemy nic religijnego, naszym ideałem jest ceremonia humanistyczna areligijna.

Śluby humanistyczne nie są jednak żadną formą protestu przeciwko Kościołowi. Są po prostu skierowane dla ludzi podzielających nasze jasno i zwięźle sformułowane wartości.

Chcieliśmy zawsze wziąć ślub pod Pomnikiem Sapera w Warszawie — jest to ważne dla nas miejsce. Niestety, nie jest to możliwe w konwencji ślubu cywilnego — dostajemy odpowiedzi, że ślub nie może się odbyć poza Urzędem. Czy w konwencji humanistycznej możliwy jest wybór miejsca zawarcia ślubu?

Tak, oczywiście, miejsce ślubu jest ograniczone jedynie wyobraźnią pary. Organizowaliśmy już śluby zarówno w pomieszczeniach, jak i na otwartym powietrzu. W przypadku tych ostatnich warto jednak w planowaniu wziąć pod uwagę alternatywę na wypadek deszczu.

W jaki sposób osoba dokonująca ślubu przygotowuje się do takiej ceremonii?

To zależy od tego, ile mamy czasu i czego oczekuje para. Na pewno istotna jest rozmowa, aby poznać parę młodą. Czasami jest to kilka spotkań, czasami prosimy o napisanie uzasadnienia dlaczego para jest zainteresowana akurat tą ceremonią. Jeśli to my mamy coś powiedzieć o młodych kontaktujemy się także z rodziną i przyjaciółmi, aby dowiedzieć się czegoś więcej od innych osób o parze. Później przedstawiamy młodym projekt ceremonii i razem go doszlifowujemy.

Czy ślub humanistyczny mogą wziąć osoby tej samej płci?

Za granicą tak jest. W dniu 2 sierpnia 2008 zorganizowaliśmy pierwszy ślub humanistyczny pary homoseksualnej – dwóch kobiet. Humaniści na całym świecie nie widzą żadnych racjonalnych powodów, aby osoby o orientacji homoseksualnej nie mogły zawierać małżeństw na równo z osobami heteroseksualnymi.

Co ma zrobić ktoś, kto chce wziąć taki ślub — gdzie się zgłosić?

Koordynatorem ceremonii humanistycznych jest Mariusz Agnosiewicz z Polskiego Stowarzyszenia Racjonalistów. Aby porozmawiać przed wysłaniem formalnego zgłoszenia można napisać na nr GG: 4318981 lub poprzez skype: agnosiewicz. Inną formą kontaktu jest serwis facebook: www.facebook.com/agnosiewicz.

JJeśli natomiast powyższy FAQ rozwiał wszystkie twoje wątpliwości i pytania, proponuję skorzystać z Formularza zgłoszeniowego, który pozwala zarezerwować termin i mistrza ceremonii.